امروز با انواع گیربکس و اجزای آن آشنا می‌شویم. یک اتومبیل هنگام بالا رفتن از تپه‌ها و هنگام شروع به حرکت، به گشتاور زیادی نیاز دارد، حتی اگر با سرعت کم حرکت کند. از طرف دیگر، هنگام رانندگی با سرعت زیاد در جاده‌های مسطح، به اعمال گشتاور زیادی نیاز نخواهید داشت. بنابراین نیاز به وسیله‌ای دارید که بتواند گشتاور خودرو و سرعت آن را با توجه به شرایط جاده و در صورت نیاز راننده، تغییر دهد. این دستگاه به جعبه دنده یا گیربکس معروف است. جعبه دنده‌ها به دو صورت کلی دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند و برای تعمیر گیربکس اتوماتیک به تخصص بالاتری نیاز است.
عملکرد گیربکس (جعبه دنده) در خودرو
جعبه دنده که به گیربکس نیز معروف است، دومین عنصر اعمال نیرو در یک اتومبیل بوده و برای تغییر سرعت و گشتاور وسیله نقلیه با توجه به شرایط مختلف جاده و میزان بارگذاری آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیربکس سرعت موتور را هنگام بالا رفتن از تپه‌ها و در صورت نیاز وسیله نقلیه به گشتاور تغییر می‌دهد. به همین دلیل بعضی اوقات تحت عنوان مبدل گشتاور نیز شناخته می‌شود. کارکردهای اصلی گیربکس به شرح زیر است:
1. گشتاور مورد نیاز برای جابجایی وسیله نقلیه را در شرایط مختلف جاده و میزان بارگذاری فراهم می‌کند. این کار را با تغییر نسبت چرخ دنده بین میل لنگ موتور و چرخ‌های محرک خودرو انجام می‌دهد.
۲٫ جهت حرکت را به صورت معکوس تغییر می‌دهد تا وسیله نقلیه بتواند به سمت عقب حرکت کند.
۳٫ برای زمانی که خودرو حرکت نمی‌کند، ارتباط موتور را با چرخ‌ها قطع می‌کند.
اجزای اصلی گیربکس
در هر دستگاه، دو یا چند مولفه با هم کار می‌کنند تا عملکرد مورد نیاز را تامین کنند. در گیربکس، چهار مولفه برای انجام کارکرد آن لازم است. آنها عبارتند از:
۱٫ شفت معکوس:
شفت معکوس به طور مستقیم به شفت کلاچ متصل می‌شود و دارای چرخ دنده‌ای است که آن را به شفت کلاچ و همچنین شفت اصلی متصل می‌کند. این ممکن است با توجه به سرعت چرخ دنده موتور با سرعت موتور یا کمتر از سرعت موتور کار کند.
۲٫ شفت اصلی:
این شفتی است که با سرعت خودرو حرکت می‌کند و نیرو را از شفت معکوس با استفاده از چرخ دنده‌ها انتقال می‌دهد و با توجه به نسبت دنده، در سرعت‌های مختلفی کار کرده و گشتاور مناسب را ایجاد می‌کند. یک انتهای این شفت به شفت مرکزی متصل می‌شود.
۳٫ چرخ دنده‌ها:
از چرخ دنده‌ها برای انتقال نیرو از یک شفت به شفت دیگر استفاده می‌شود. آنها مفیدترین مولفه گیربکس هستند زیرا تغییر در گشتاور شفت معکوس به نسبت شفت اصلی چرخ دنده بستگی دارد. نسبت دنده، نسبت چرخ دنده‌های پیشران به دندانه‌های چرخ دنده پیشران است. اگر نسبت چرخ دنده بزرگ‌تر از یک باشد، شفت اصلی با سرعت کمتری نسبت به شفت معکوس می‌چرخد و گشتاور شفت اصلی بیشتر از شفت معکوس می‌شود. از طرف دیگر اگر نسبت چرخ دنده كمتر از یک باشد، شافت اصلی با سرعتی بیشتر از شفت معکوس می‌چرخد و گشتاور شفت اصلی كمتر از شفت معکوس خواهد بود. گیربکس در اتومبیل‌های کوچک شامل چهار یا پنج دنده سرعت و یک دنده عقب است.
۴٫ بلبرینگ:
هر وقت با حرکت چرخشی روبرو شدید، یاطاقان‌های لازم برای حمایت از قسمت چرخنده برای کاهش اصطکاک مورد نیاز هستند. در گیربکس هر دو شاخه و شفت اصلی توسط یاتاقان پشتیبانی می‌شوند.
مبانی کارکرد گیربکس اصلی
در گیربکس، شفت معکوس با استفاده از چند چرخ دنده به کلاچ متصل می‌شود. بنابراین شفت معکوس همیشه در حالت کار است. هنگامی که شفت معکوس با استفاده از چرخ دنده‌های مش بندی در تماس با شافت اصلی قرار بگیرد، شفت اصلی مطابق نسبت دنده، شروع به چرخش می‌کند. هنگامی که راننده بخواهد دنده را تغییر دهد، به راحتی پدال کلاچ را فشار می‌دهد تا شاخه شمارنده را از موتور جدا کند و با استفاده از اهرم دنده، شفت اصلی را به شفت معکوس متصل کند. در گیربکس، چرخ دنده و دیگر قطعات متحرک نباید با هم در تماس باشند. آنها باید به طور مداوم با یک نوار نازک روان کننده از هم جدا شوند. آنها مانع از سایش بیش از حد و خرابی زودرس می‌شوند. به همین خاطر، گیربکس پر از روغن روان کننده است.
بدون دیدگاه